Günümüzde teknolojinin ilerlemesiyle hemen hemen herkes birer bilgisayar kullanıcısı haline geldi. Daha önceden çok duymadığımız, bizim için çok önemli olmayan bilgisayar virüsleri artık sıklıkla duyulmaya başlayan konulardan biri olmaya başladı.
Çünkü herkesin bilgisayarına bir defa da olsa virüs bulaşmıştır diye düşünüyorum. Bu yüzden bilgisayar virüsleri herkesin ortak korkusu olmaya başladı.
Durum böyle olunca bilgisayar virüsleri ile ilgili bir yazı yazmam gerektiğini düşündüm.
Bilgisayar Virüsü Nedir?
Hemen hemen herkesin bilgisayarına bir kere de olsa virüs veya zararlı yazılımlar bulaşmıştır. Tabiki bulaşan virüsün türüne göre bilgisayarımızda oluşturduğu hasar farklı olabilir. Daha önce bu konuda bilgisi olmayan biriyseniz hemen aklınıza şu soru gelecektir.
Bu virüs nedir arkadaş biri bana anlatsın 🙂
Bilgisayar virüsleri, bizim bilgimiz ve iznimiz olmadan bilgisayarımıza bulaşan, yazılış amacına göre bilgisayarımıza zarar vermeye çalışan programlardır. Temel amaçları bilgisayara zarar vermek olsa da bunun yanında çoğalabilmek ve kendi kendini çalıştırabilmek gibi amaçları da vardır. Bir virüs bilgisayarınızdaki bir dosyaya bulaştığında, diğer dosyalara hatta ağ üzerindeki diğer bilgisayarlara yayılmaya çalışır.
Bilgisayar virüsleri aslında uzun yıllardır var olan programlardır. Ama günümüzde teknolojinin gelişmesi ve bilgisayar kullanıcılarının sayısının ciddi anlamda artması ile daha çok duyduğumuz bir kavram haline geldi.
Bilgisayar virüsleri kendi kendilerine ortaya çıkmamıştır. Kötü niyetli insanlar tarafından belli amaçları gerçekleştirmek için yazılırlar. Hala gün geçtikçe yeni yeni virüsler ortaya çıkıyor ve güvenliğimizi tehdit ediyor.
İlk bilgisayar virüsünün ne zaman ve kim tarafından yazıldığını hiç merak ettiniz mi?
İlk bilgisayar virüsü 1982 yılında Rich SKRENTA adında bir lise öğrencisi tarafından yazılmıştır. Bunu yazarken de asıl amacı arkadaşlarına şaka yapmaktı :))
O zamanlarda tabi disketler vardı ve bu virüs disketten bulaşacak şekilde yazılmış. Diskette bulunan oyun programının içerisine virüsü eklemiş. Oyunu çalıştırdığınızda ekrana bir şiir geliyor ve virüs amacına ulaşmış oluyor. Bundan sonra bilgisayar her açıldığında ekrana bu şiir geliyordu. Buradaki amacıda bilgisayar kullanıcılarını yani arkadaşlarını kızdırmaktı. Yani gerçekten zarar vermek amacıyla yazılmış bir virüs programı değildi.
İlk zararlı bilgisayar virüsünün ne zaman ve kim tarafından yazıldığını hiç merak ettiniz mi?
İlk zararlı bilgisayar virüsü de 1986 yılında Pakistanlı Basit ve Amjad Farooq ALVİ adlı kardeşler tarafından yazıldı. Virüsün adı BRAIN’di. 1988 yılında ise bu virüsü ortadan kaldırabilen ilk antivirüs programı yazıldı.
Bilgisayar Virüslerinin Özellikleri Nelerdir?
Bilgisayar Virüslerinin ne olduğunu öğrendikten sonra şimdi de virüslerin özellikleri nelerdir bunları inceleyelim.
✔ Bilgisayar virüsleri, çalıştırılabilir programlardır. Bir virüs programını çalıştırmadığınız sürece bilgisayarınıza zarar veremez.
✔ Virüs programları, çalıştırıldıktan sonra yazılım amaçları doğrultusunda bilgisayarlara zarar vermeye başlarlar.
✔ Kendi kendilerini kopyalayarak çoğalabilme yeteneğine sahiptirler.
✔ Bilgisayarımızda bulunan diğer programları, virüslü birer program haline dönüştürürebilirler.
✔ Genellikle diğer programların içerisine gizlenerek bulaşmaya çalışırlar. Yani biz sürekli kurduğumuz bir programı tekrar kurduğumuzu zannederken aslında bir virüs programını çalıştırmış olabiliriz.
✔ Bilgisayar virüsleri kendiliğinden oluşmaz. Bunun birileri tarafından yazılması gerekiyor.
Not : Tüm bilgisayar virüsleri kötü amaçla yazılmak zorunda değildir. İyi bir amaç için yazılan virüs programlarıda olabiliyor.
Bilgisayar Virüslerinin Çeşitleri Nelerdir?
Bilgisayar virüslerini genel olarak şu şekilde gruplayabiliriz;
1 – Dosya Virüsleri
Dosyalara bulaşan virüslerdir ve .exe, .com uzantılı çalıştırılabilir dosyalara bulaşırlar. Bilgisayarda etkinleştirildikten yani çalışmaya başladıktan sonra diğer dosyalara yayılarak zarar vermeye başlarlar.
2 – Boot Virüsleri
Bu virüsler, bilgisarın her açılışında çalıştırılmalarını garanti altına almak için kodlarını önyükleme kısmına (sürücümüzün “boot sector” denilen kısmına) yerleştirirler. Böylece bilgisayarımız, her açılışında virüslü bir şekilde çalışmaya başlar. Bu tarz virüsleri temizlemesi oldukça zordur.
3 – Ağ Virüsleri
Bu virüsler, bilgisayarımıza bulaştığında bizimle aynı ağda olan diğer tüm bilgisayarları araştırırlar. Kendilerine uygun potansiyel hedef bilgisayarları belirledikten sonra o bilgisayarlara da bulaşmaya çalışırlar.
4 – Sentineller
Bu virüsler, bulaştığı bilgisayarları virüsü yazan kişilerin yönetmesine olanak sağlarlar.
5 – Dos Virüsleri
Bilgisayara donanımsal zarar vermeye çalışan virüslerdir.
6 – Stealth (Casus) Virüsler
Bu virüsler, antivirüs programları tarafından tespit edilmemek için kendilerine özgü yöntemler kullanırlar.
7 – Makro Virüsler
Bu virüsler, zararlı virüs kodunu dökümanların ( genelde word, excel vb.. ) içine enjekte edebilirler. Bu şekilde virüslü döküman her çalıştırıldığında virüs de çalıştırılmış olur.
Bilgisayar Virüsleri Nasıl Bulaşır?
Bilgisayar virüsleri farklı yollar ile bilgisayarımıza bulaşabilir.Virüsün çeşidine göre değişmekle birlikte bazen tahmin edebileceğinizden çok daha hızlı yayılabiliyorlar.
Örneğin, Mydoom adlı solucan 2004 yılında bir günde 250.000 bilgisayara bulaşmıştı. Buna benzeyen başka bir örnekte 2000 yılında yaşanmıştı. I Love You adlı bilgisayar virüsü de kısa zamanda binlerce bilgisayara yayılmıştı.
Bilgisayar virüsleri aşağıdaki yollar ile bilgisayarlarımıza bulaşabilirler. Çok daha farklı yollar da var tabiki. Ama burda örnek olması için birkaç tanesini paylaşıyorum.
✔ En çok karşılaşılan bulaşma yolu bilgisayar programları vasıtası ile olanlardır. Örneğin popüler bir oyun programı düşünün. Virüs programını yazan kişiler bu kodları oyun programı içerisine yerleştirirler. Böylece siz oyun programını bilgisayarınıza kurmak için çalıştırdığınızda farkında olmadan virüsü de çalıştırmış olursunuz. Bu yüzden bilgisayarınıza kurmak istediğiniz programları nereden indirdiğinize dikkat edin. Güvenilir olmayan sitelerden program indirmeyin.
✔ Artık internet çağında yaşadığımız için birçok virüs çeşidi gezindiğimiz internet siteleri üzerinden bilgisayarımıza bulaşabiliyor.
✔ Email adresimize gelen mailler yoluyla da bilgisayarımıza virüsler bulaşabilir.
✔ Güvenli olmayan internet sitelerinde karşınıza çıkarılan mesajlara tıkladığınızda da bulaşabilirler.
Not : Bilgisayar virüsleri resimler, programlar, ses ve video dosyaları gibi dosyaların içerisine yerleştirilebilirler. Biz de normal bir resme tıkladığımızı veya bir müzik dinlediğimizi zannederken aslında virüs programını çalıştırmış olabiliriz.
Bilgisayar Virüslerinden Korunma Yolları Nelerdir?
Bilgisayar virüslerinden bu kadar bahsettikten sonra geldik işin en önemli kısmına. Virüs Nedir? Virüslerin Özellikleri Nelerdir? Virüs Çeşitleri Nelerdir? hepsini öğrendik.
Peki ben bu virüslerden nasıl korunacağım arkadaş, sen onu bi anlat hele diyorsanız merak etmeyin.
Şimdi de virüslerden nasıl korunabiliriz ondan bahsedelim.
✔ İlk ve en önemli yapmanız gereken, hemen bilgisayarınıza bir antivirüs programı kurmak olmalı. İmkanınız varsa ücretli olanları yoksa da ücretsiz sürümü bulunan programları kullanabilirsiniz. Hangi antivirüs programını kurmalıyım diye düşünüyorsanız merak etmeyin. Bu konuda geniş kapsamlı bir yazım bulunuyor. En İyi Virüs Temizleme Programları | 2019 yazımı okuyarak antivirüsler hakkında geniş kapsamlı bilgi sahibi olabilirsiniz. Kurmuş olduğunuz antivirüs programını sürekli güncel tutmaya dikkat edin. Çünkü güncel olmayan antivirüs programları, yeni yazılan virüsleri tespit etmekte yetersiz kalabilir.
✔ Email yoluyla gelen resim, dosya, program, link vb.. çalıştırmadan veya tıklamadan önce dikkatli olun. Bunların güvenilir kaynaktan gelip gelmediğini kontrol edin. Bunun için email’in kimden geldiğine, konusunun ne olduğuna vb.. bakıp daha sonra email’inizi açabilirsiniz. Teknolojinin gelişmesiyle artık virüsü çalıştırmanıza gerek kalmadan sadece email’inizi açmanız otomatik olarak virüsün çalışmasına neden olabiliyor.
✔ Güvenli olmayan internet sitelerinden birşey indirmeyin. Mutlaka indirmeniz gerekiyorsa, indirdiğiniz programı çalıştırmadan önce mutlaka virüs programları ile taramadan geçirin.
✔ İnternet sitelerinde dolaşırken, karşınıza çıkarılan mesajlara hemen tıklamayın. Güvenilir bir sitede olduğunuzdan emin olun.
✔ Güvenilir olmayan kablosuz internetlere (Wifi) bağlanmayın.
✔ Bilgisayarınızdaki Güvenlik Duvarınızı asla kapatmayın.
Not : Şu an da binlerce farklı bilgisayar virüsü bulunmakta ve sayıları her geçen gün daha da artmaktadır. Bu yüzden bu korunma yolları bazen yetersiz kalabiliyor. Yeni tespit edilen virüsler olduğunda antivirüs yazılımcıları, bu virüsü de veritabanlarına ekleyerek programlarını güncellerler. Antivirüs programınızın sürekli güncel olması bu yüzden çok önemlidir.
Not : Tüm bu korunma yöntemlerine rağmen bilgisayarınıza virüs bulaştı ve temizleyemediyseniz son çare olarak bilgisayarınıza format atmayı düşünebilirsiniz.
Not : Bilgisayar virüsleri, ağırlıklı olarak Windows işletim sistemlerinde görülür. Bilgisayar virüsleri ile çok uğraşıyorum başka bir işletim sistemi kullanmak istiyorum diyorsanız Linux işletim sistemlerini kullanabilirsiniz. Çünkü Linux işletim sistemi ile çalışan bilgisayarlarda virüs bulaşma ihtimali çok çok düşüktür.
ÖNEMLİ : Eğer bilgisayarınızda önemli dosyalarınız varsa MUTLAKA belli aralıklarla yedeğini almanızı tavsiye ederim. Her ne kadar bilgisayar virüslerinden korunmaya çalışsanız da bazen yeterli olmuyor. Bilgisayarınıza bulaşan bir virüs dosyalarınızı bozabilir veya tamamen silebilir. Yedeğiniz yoksa bu durum başınızı çok ağrıtabilir.
Zararlı Yazılım Nedir?
Zararlı yazımlar, bilgisayar kullanıcısı tarafından izin verilmediği halde kötü amaçları doğrultusunda işlemler gerçekleştiren programlardır.
ÖNEMLİ : Bilgisayar virüsleri çalıştırılmadan bulaşmazlar demiştik. Ama zararlı yazılımların bir çoğunda çalıştırılma zorunluluğu yoktur. Farklı yollar ile bilgisayarımıza bulaşabilirler.
Peki Nedir Bu Kötü Amaçlar?
Bilgisayarımızda bulunan dosyaları silme, değiştirme, kopyalama, engelleme, çalma vb.. işlemler diyebiliriz.
Bilgisayarıma Nasıl Bulaşırlar?
Şuan artık internet çağında yaşıyoruz. Dolayısıyla zararlı yazılımlar en çok internet üzerinden bulaşırlar. Bunun yanında Usb bellekler üzerinden de bulaşabilirler.
Zararlı Yazılımlar Nelerdir?
1 – Bilgisayar Virüsleri
Bilgisayar virüsleri de aynı zamanda birer zararlı yazılım diyebiliriz. Bu konuyla ilgili yazımızın başlarında yeterince bahsettiğimiz için bu kısımda bir daha anlatmaya gerek duymuyorum.
2 – Worms (Solucan)
Solucan da tıpkı bilgisayar virüsleri gibi kendisini ağdaki diğer bilgisayarlara kopyalamak amacıyla yazılmıştır. Bağımsız olarak çalışabilir ve herhangi bir programa gizlenmeye ihtiyaç duymazlar.
Virüs ile solucan arasındaki temel fark, solucanların kendi kendilerine yayılabilmesidir. Solucan bir kez bilgisayarımıza bulaştıktan sonra kendi başına ilerleyebilir. Çok hızlı bir şekilde çoğalabilme yeteneğine sahiptirler. Genelde ağ uygulamalarındaki güvenlik açıklarından yararlanırlar.
3 – Trojan (Truva Atı)
Truva atı, adından da anlaşılacağı gibi bilgimiz dışında (bir program içerisinde gizlenirler) bilgisayarımıza yerleşerek ağ üzerinden başkalarının bilgisayarımızı kontrol edebilmesine olanak sağlar. Bu kişiler,
✔ Bilgisayar ekranımızı görebilir.
✔ Bilgisayarımızdaki dosyaları görebilir, silebilir, değiştirebilir hatta kaydedebilirler.
✔ Bilgisayarımıza başka zararlı yazılımları kurabilirler.
✔ Şifre, kredi kartı vb.. özel bilgilerimizi çalabilirler.
✔ Klavyede basmış olduğumuz tuşları izleyebilirler.
✔ Bilgisayar kamerasını açarak kullanıcının görüntüsünü kaydedebilirler.
✔ DDoS saldırısı yapabilmek veya spam e-posta göndermek için bilgisayarımızı zombi haline getirebilirler.
✔ Optik sürücünün kapağını açıp kapatabilirler.
Truva atı, bilgisayar virüsleri gibi kendilerini kopyalayıp çoğaltamazlar.
Tanınmış Truva atlarına örnek olarak Sub7, Poison Ivy, Bifrost, Pandora RAT, JRat, Prorat verebiliriz.
4 – Adware (Reklam Yazılımı)
Bu yazılım, bilgisayarımızda yapmış olduğumuz arama isteklerini bizim iznimiz olmadan kullanır. Bizim hakkımızda derlemiş olduğu bilgiler ile analizlerini gerçekleştirir ve arama sonuçlarımıza yakın internet sitelerine ve reklam sayfalarına yönlendirirler.
Bunun dışında browser ayarlarımızı da iznimiz olmadan değiştirebilirler. Kısacası asıl amaçları bilgisayarımızda reklamlar görüntülemektir.
Bu zararlı yazılım tek başına tehlikeli değildir. Bize tek zararı rahatsız olabileceğimiz reklamların sürekli önümüze çıkması oluyor. Nadir de olsa bazı reklam yazılımları tıpkı casus yazılımlar gibi izleme işlevlerini de yapabiliyorlar. Bu durumda artık bizin için tehlikeli bir hal almış olurlar.
5 – Botnetler
Bu zararlı yazılım deyim yerindeyse bilgisayarınızı tam bir zombiye çevirebilir. Böyle bir durumda bilgisayarımız bizim haberimiz olmadan internet üzerinden bazı işlemleri gerçekleştirebilir. Yani istemsiz bir şekilde bir suçluya yardım etmiş olabiliriz.
6 – Spyware
Bilgisayarımıza bulaşırsa bizim haberimiz olmadan bizimle ilgili bilgi toplamaya çalışan zararlı yazılımlardır. Antivirüsler tarafından tespit edilmesi zordur. Genelde internette gezinirken kötü amacı olan mesaj kutularına tıklandığında bilgisayarımıza kurulur. Kredi kartı bilgileri gibi değerli bilgilerin ele geçirilmesinde kullanılır.
Eğer bilgisayarınızda durmadan sürekli açılan pencerelere denk geldiyseniz nedeni bu zararlı yazılımdır.
7 – Keylogger
Bilgisayarımıza bulaştığı takdirde klavyeden yazdığımız herşeyi kaydedip hackera (bilgisayarımıza saldıran kişiye) iletir.
Genelde şifrelerimiz veya kredi kartı bilgilerimiz gibi en değerli bilgileri elde etmek için kullanılır.
8 – Screenlogger
Bilgisayarımıza bulaştığı takdirde ekran görüntülerimizi kaydedip hackera (bilgisayarımıza saldıran kişiye) iletir.
9 – Browser Hijacking
Bilgisayarımızdaki web tarayıcısının kontrolünün ele geçirilmesidir. Böyle bir durumda tarayıcı ayarları bizim istemimiz dışında değiştirilebilir. Tarayıcıyı açmaya çalıştığımızda “404 Error” sayfası karşımıza çıkar ve açılmaz.
10 – Casus Yazılımlar
Bize ait önemli bilgilerin, dosyaların veya yaptığımız işlemlerin iznimiz olmadan toplanması ve hackera (bilgisayarımıza saldıran kişiye) gönderilmesini sağlayan zararlı yazılımlardır.
Casus yazılımlar ile ilgili şu istatistiksel veriler ne kadar yaygın olduğunu gösteriyor.
✔ Geniş bant bağlantısı olan bilgisayarların yaklaşık %90’ında casus yazılım bulunduğu tahmin edilmektedir.
✔ Casus yazılımlar bütün Windows uygulama çökmelerinin üçte birinden sorumludur.
✔ 2003 yılında virüslerin iş dünyasına verdiği zarar yaklaşık 55 milyar ABD $’dır.
✔ 3 milyon işyeri bilgisayarının ele alındığı bir araştırmada, bilgisayarlar üzerinde 83 milyon casus yazılım saptandı.
11 – Backdoor
Bir bilgisayarın yetkisiz erişim ve işlemlere açık hale gelebilmesi için o sistemde açık oluşturma işlemidir. Bu işlem şu durumlarda gerçekleşebiliyor.
✔ Yazılım hatalarından dolayı.
✔ Zararlı yazılımlar ile açılan arka kapılar.
✔ Üreticiler tarafından kasıtlı olarak bırakılan arka kapılar.
12 – Fidye Virüsü
Fidye virüsleri, bulaştığı bilgisayardaki dosyaları şifreleyerek dosyalara erişilmesine engel olur. Size bir mesaj göndererek şu yolla şu kadar para ödemediğiniz takdirde dosyalarınıza erişemezsiniz derler. Çünkü bu virüs dosyalarını şifreler ve çözmeniz için gerekli olan anahtarda sadece saldırıyı yapan kişilerde olur.
Fidye virüsü saldırıları, indirilen bir dosya veya bir ağ servisindeki açıklık ile sisteme giren bir truva atı aracılığıyla gerçekleştirilir.
İlk başlarda Rusya’da popüler olan bu virüs daha sonraları uluslararası düzeyde yaygınlaşmaya başladı.
Fidye virüsleri arasında en çok bilinenleri CryptoLocker ve CryptoWall’dur. CryptoLocker’ın 3 milyon, CryptoWall’ın ise 18 milyon dolardan fazla topladığı tahmin ediliyor. Genelde Windows işletim sistemlerini hedef alırlar. İlk olarak Eylül 2013’de görülmeye başlandılar. Ödeme yöntemi olarak ise genelde Bitcoin isterler.
Peki bu fidye virüslerinden nasıl korunabiliriz?
✔ Önemli dosyalarınızı düzenli olarak MUTLAKA yedekleyin.
✔ Antivirüs programlarınızı sürekli güncel tutmaya çalışın.
✔ Kaynağından emin olmadığınız maillerinizdeki gelen ekleri açmayın.
✔ Uzantısı “.exe” ile biten ve güvenilirliğinden emin olmadığınız ekleri asla açmayın.
Fidye virüsü, en tehlikeli zararlı yazılımlardan diyebilirim.
13 – Dialer
Bilgimiz dışında yurtdışı bağlantılı ücretli telefon aramaları yaparak, telefon faturamız üzerinden para kazanma yöntemidir. Eğer böyle bir durumla karşı karşıya kalırsak ay sonunda telefon faturasını gördüğümüzde şok geçirebiliriz :))
14 – Spamlar
Biz istemediğimiz halde birileri tarafından zorla gönderilen mesajlara spam deniliyor. Özellikle mail kutumuza baktığımızda bazen onlarca spam mesajları ile dolmuş olduğunu görebiliyoruz.
Sadece mail yoluyla değil, telefonlarımıza da spam mesajlar gönderilebilir. En yaygın spam türleri genelde reklamlar ve ilanlardır. Spam mesajlara maruz kalmamak için mail adresinizi güvenli bulmadığınız hiçbir siteye vermemeye özen gösterin.
Evet, bir yazımızın daha sonuna geldik.
Umarım, Bilgisayar virüsü nedir? Bilgisayar virüslerinin çeşitleri nelerdir? Bilgisayar virüslerin özellikleri nelerdir? Zararlı yazılım nedir? Zararlı yazılımlar nelerdir? gibi sorularınızın cevaplarını verebilmişimdir.
Eğer android cihazınız (telefon veya tablet) için virüs temizleme programı arıyorsanız Android İçin En İyi Antivirüs Programları | 2019 yazımı okuyabilirsiniz.
