Bugün Bios nedir? Uefi nedir? Bios ve Uefi arasındaki farklar nelerdir? Bilgisayarımın Bios mu yoksa Uefi mi olduğunu nasıl anlarım? gibi sorulara cevap vermeye çalışacağım.
Daha önce bilgisayarınıza format attıysanız mutlaka Bios kavramını duymuşsunuzdur. Hatta birçoğumuz için Bios ayarlarına girip içinden çıkamadığımız zamanlar da olmuştur.
Şimdi sırasıyla konularımıza bakalım. İlk olarak Bios Nedir? ile başlayalım.
Bios Nedir?
Bios’un açılımı Basic Input Output System yani Basit Giriş Çıkış Sistemi dir. Adından da anlaşılacağı gibi Bios, bilgisayarın giriş ve çıkış aygıtlarını kontrol ederek sistemin açılmasını sağlar.
Daha anlaşılır bir ifadeyle, bilgisayar ilk açıldığında işletim sistemi devreye girene kadar donanım parçalarını kontrol eden ve gerekli talimatları veren yazılımdır.
Örneğin, bilgisayarın ilk açılışında hangi aygıtların hangi sıraya göre okunması gerektiğini Bios üzerinden belirliyoruz. Normalde bir bilgisayar ilk açıldığında harddiskten başlar ve orada kurulu olan işletim sistemimiz açılır.
Ama bilgisayarımıza CD’den veya USB bellekten format atmak istediğimiz durumlarda bu ayarı değiştirmek isteyebiliyoruz. Bu gibi durumlarda Bios ayarlarına gidip gerekli ayarlamaları yapabiliyoruz.
Böylece bilgisayar ilk açıldığında harddisk yerine CD-ROM dan veya takmış olduğumuz USB bellekten başlatılabilir.
Bios’un diğer genel özelliklerini maddeler halinde inceleyelim. Bios;
✔ Okunabilir bellek yani ROM üzerine yazılmış bir yazılımdır. Bu sayede Bios üzerinde bulunan menüler ve seçenekler her zaman aynıdır ve silinemez.
✔ Bios olmadan bilgisayar çalışmaya başlayamaz.
✔ Anakartın özelliklerini kullanabilmemiz için bilgisayarımızda varolan diğer donanım parçaları ile anakart arasında iletişimi sağlar. Örneğin anakart üzerinde bulunan ses kartınızın gerekli bilgilerini işletim sisteminize Bios iletir.
✔ Bilgisayarımızda kurulu olan işletim sistemi ile bilgisayarın donanımsal parçaları arasında iletişimi sağlar.
✔ Bios ayarlarını yaparken mouse’u kullanamıyoruz. Yani klavye üzerinden gerekli değişiklikleri yapabiliyoruz.
✔ Bilgisayarda bulunan işlemci, ram, ekran kartı vb.. birçok donanımsal parçaların çalışma gerilimlerini Bios ayarlarından değiştirebiliriz.
✔ Yine bilgisayar üzerinde bulunan donanımsal parçaların FSB yani çalışma frekanslarını Bios ayarlarından değiştirebiliriz.
✔ Anakart üzerinde bulunan bazı donanımsal parçaları pasif veya aktif olarak değiştirebiliriz.
✔ Bios ayarlarına bilgisayarın ilk açılışında erişebiliyoruz.
En çok bilinen ve kullanılan Bios markaları şunlardır:
- American Megatrends Inc
- Microid Research Inc
- Phoenix Technologies
- Award Bios
Bios Menüsü Nasıl Açılır?
Bilgisayarınızın ilk açılışında yani güç düğmesine bastıktan hemen sonra gerekli tuşlara klavyeden bastığınızda Bios menüsü açılır.
Peki klavyeden hangi tuşlara basmamız gerekiyor?
Bu sorunun cevabı değişkendir. Yani kullanmış olduğunuz bilgisayarın üreticisine ve modeline göre değişiklik göstermektedir.
Genel olarak Delete, F2, F8, F10, ESC tuşları kullanılıyor. Net olmadığı için bilgisayarınızın modelini internette yazdığınızda hangi tuşun kullanıldığı hemen karşınıza çıkacaktır. Eğer bulmakta zorluk yaşarsanız yorum kısmından iletebilirsiniz.
Bios Nedir? sorusunu cevaplandırdığımıza göre artık Uefi Nedir? sorusuyla devam edebiliriz.
Uefi Nedir?
Uefi, Bios’un yerini alması amacıyla daha yüksek teknolojiyle geliştirilen yeni nesil anakart yazılımıdır. Uefi’nin açılımı Unified Extensible Firmware Interface dir.
Peki Uefi’nin Bios dan daha gelişmiş özellikleri nelerdir?
✔ Öncelikle Uefi daha güvenlidir. Çünkü Bios ile işletim sistemi arasına zararlı yazılımlar girebiliyor. Doğal olarak oradan da işletim sistemimize yani bilgisayarımıza virüsler ve zararlı yazılımlar bulaşabiliyor. Uefi bu konuda güvenliği daha iyi sağlıyor.
Bilgisayar virüsleri ve zararlı yazılımlar hakkında daha detaylı bilgi için Bilgisayar Virüsleri ve Zararlı Yazılımlar yazımı okuyabilirsiniz.
Eğer bilgisayar veya telefonunuza herhangi bir zararlı yazılım bulaşmışsa ve en iyi antivirüs programı hangisi diye merak ediyorsanız şu yazılarımı okumanızı tavsiye ederim.
En İyi Virüs Temizleme Programları (Ücretli ve Ücretsiz) | 2019
Android İçin En İyi Ücretsiz Antivirüs Programları | 2019
Uefi’nin özelliklerine kaldığımız yerden devam edelim.
✔ Uefi daha hızlı açılıyor.
✔ Uefi daha büyük boyuttaki harddiskleri destekliyor.
✔ Mouse ile ayarlar üzerinde değişiklik yapabiliyoruz.
✔ Uefi’de Secure Boot özelliği bulunuyor.
✔ Bios’a göre daha başarılı bir arayüzü bulunuyor.
Günümüzde yeni üretilen bilgisayarların hemen hemen tamamında Uefi bulunuyor.
Peki kullanmış olduğumuz bilgisayarın Bios mu yoksa Uefi mi olduğunu nasıl anlarız. Şimdi de bu konuyu inceleyelim.
Bilgisayarım Bios mu? Uefi mi?
Bilgisayarınızın Bios mu yoksa Uefi mi olduğunu öğrenmek istiyorsanız sırasıyla şu adımları izleyebilirsiniz.
Adım 1 : Bilgisayarınızda Başlat kısmından arama kutusuna Çalıştır yazın ve Çalıştır uygulamasını başlatın.
Adım 2 : İlgili metin kutusuna msinfo32 yazıp Tamam butonuna tıklayın.
Adım 3 : Solda bulunan Sistem özeti linkine tıklayın. Tıkladıktan sonra sağ tarafta birçok bilgi görünecektir.
Sağda BIOS Modu yazan satırı bulun. Eğer BIOS Modunun yanında UEFI yazıyorsa bilgisayarınız UEFI’dir.
Eğer BIOS Modunun yanında Eski yazıyorsa bilgisayarınız Bios demektir.
Bu yazımda Bios nedir, Uefi nedir? anlatmaya çalıştım.
Bir sonraki yazımda görüşmek üzere.
